Ο Φατίχ Τερίμ αναχώρησε από την Ελλάδα για την Τουρκία μετά το τέλος της συνεργασίας του με τον Παναθηναϊκό. Λίγα λεπτά πριν μπει στο αεροπλάνο το 70χρονος τεχνικός μίλησε στην κάμερα της ΕΡΤ που βρέθηκε στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και στάθηκε στο σεβασμό που εισέπραξε από τους Έλληνες φιλάθλους.
Ποια στοιχεία κρατάτε από την παρουσία σας στον Παναθηναϊκό;
«Πρώτα απ’ όλα ευχαριστώ τον ελληνικό λαό που μου έδειξε σεβασμό και αγάπη όπου και αν έχω πάει, όπου και αν έχουμε πάει όλοι εμείς. Ειλικρινά είμαι χαρούμενος που δέχτηκα σεβασμό και αγάπη ακόμα και από οπαδούς που δεν ήταν φίλοι του Παναθηναϊκού».
Στην Ελλάδα έχουμε μια έκφραση πως οι νίκες έχουν πολλούς πατεράδες και οι ήττες είναι ορφανές. Σήμερα είμαστε μόνο εμείς εδώ όταν ήρθατε ήταν πολλά τηλεοπτικά κανάλια εδώ;
«Και στην Τουρκία είναι το ίδιο πάνω κάτω. Και είχα ζητήσει και εγώ όταν δούλευα και είναι κάτι που το λέω συνέχεια είναι σημαντικό για τους παίκτες όταν έρχονται αντί να μαζευόμαστε και αν τους χειροκροτάμε να το κάνουμε όταν φεύγουν και να είμαστε δίπλα τους.
Εγώ τώρα που έφτασα εδώ, μέχρι να μπω μέσα, υπήρχαν πολλοί που ήθελαν να βγουν φωτογραφία και μου έλεγαν ωραία λόγια. Δεν χρειάζεται να έχει πολύ κόσμο και χωρίς νόημα και που δεν πρέπει να είναι εδώ από το να έχει πάρα πολύ κόσμο και να μην είναι αληθινοί καλύτερα να είναι λίγοι και αν είναι πραγματικοί».
Ο Φατίχ Τερίμ ολοκλήρωσε τη συνεργασία του με τον Παναθηναϊκό, μία είδηση που ανακοινώθηκε επίσημα από το «τριφύλλι».
Ο 70χρονος τεχνικός αφότου μίλησε δημόσια για την αποχώρησή του από τους «πράσινους», στη συνέχεια μετέβη στο Κορωπί για να αποχαιρετήσει και τους παίκτες. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του υπογράμμισε πως είναι βέβαιος για το 2/2 στα ματς που απομένουν για το κλείσιμο της σεζόν.
«Θέλω να σας ευχαριστήσω πολύ για την συνεργασία μας το πεντάμηνο αυτό. Όταν μίλησα με τον Γιάννη Αλαφούζο του είχα πει πώς πρώτα θέλω να δω πως θα πάει το πρώτο αυτό διάστημα και μετά να δω αν θα συνεχίσω, οι οποίοι δεν πήγαν τόσο καλά τελικά. Κράτησα έτσι την υπόσχεσή μου. Θέλω να πω ότι είμαι σίγουρος για εσάς ότι θα κάνετε το 2/2 κόντρα στον Ολυμπιακό και τον Άρη και θα κατακτήσετε το Κύπελλο. Αν αδίκησα κάποιον, του ζητάω συγγνώμη. Πάντα ήθελα το καλύτερο για εσάς και την ομάδα».
Ο Παναθηναϊκός ανακοίνωσε επίσημα την αποχώρηση του Φατίχ Τερίμ από την τεχνική ηγεσία της ομάδας, με τους «πράσινους» να ευχαριστούν και να εύχονται στον Τούρκο τεχνικό καλή συνέχεια.
Η ΠΑΕ Παναθηναϊκός ανακοινώνει την ολοκλήρωση της συνεργασίας της με τον προπονητή, Φατίχ Τερίμ.
Ο Τούρκος τεχνικός εργάστηκε έξι μήνες στο Τριφύλλι. Συνολικά καθοδήγησε την ομάδα μας σε 26 αγώνες, καταγράφοντας 14 νίκες, έξι ισοπαλίες, έξι ήττες και την πρόκριση στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας.
Ευχαριστούμε τον Φατίχ Τερίμ και το επιτελείο του και ευχόμαστε κάθε επιτυχία στη συνέχεια της επαγγελματικής διαδρομής τους.
Ο Φατίχ Τερίμ με ανάρτησή του στο Instagram αποχαιρέτησε τον Παναθηναϊκό, ενώ έδωσε τη δική του εκδοχή για την αποχώρησή του, υπογραμμίζοντας πως τα δικά του σχέδια με αυτά του Γιάννη Αλαφούζου ενόψει της νέας σεζόν δεν ταυτίστηκαν.
«Από τον περασμένο Δεκέμβριο, η ομάδα μου και εγώ κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε στην ΠΑΕ Παναθηναϊκός, με όλες μας τις δυνάμεις, για να τελειώσουμε τη σεζόν 2023-2024 ως πρωταθλητές και να κάνουμε τους οπαδούς του Παναθηναϊκού να ζήσουν μια χαρά που δυστυχώς τους έλειψε για 13 χρόνια. Χθες το απόγευμα, ο Πρόεδρος Αλαφούζος και εγώ συναντηθήκαμε και αξιολογήσαμε μαζί την κατάσταση, πάνω στην οποία είδαμε ότι τα σχέδιά μας για τη σεζόν 2024-2025 δεν ήταν ταυτισμένα. Ως αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης, αποφασίστηκε ότι η επαγγελματική μας σχέση δεν θα συνεχιστεί.
Ευχαριστώ ιδιαίτερα τους οπαδούς του Παναθηναϊκού που μας αγκάλιασαν τους έξι μήνες που περάσαμε στην Αθήνα, τον Πρόεδρο Γιάννη Αλαφούζο, καθώς και το επιτελείο του συλλόγου και επίσης είμαι ευγνώμων στην ποδοσφαιρική κοινότητα εδώ, που εξέφρασε την αγάπη και τον σεβασμό της την ομάδα και σε μένα σε κάθε ευκαιρία. Εύχομαι ειλικρινά στον Παναθηναϊκό ένα επιτυχημένο μέλλον».
Παρελθόν από τον Παναθηναϊκό αποτελεί ο Φατίχ Τερίμ, καθώς ο Τούρκος τεχνικός συναντήθηκε με τον Γιάννη Αλαφούζο προκειμένου να ολοκληρωθεί άμεσα η συνεργασία των δύο πλευρών.
Ο 70χρονος προπονητής ανέλαβε το «τριφύλλι» τα Χριστούγεννα αντικαθιστώντας τον Ιβάν Γιοβάνοβιτς, με στόχο την κατάκτηση του νταμπλ. Η αποτυχία ωστόσο του στόχου αλλά και οι κακές εμφανίσεις οδήγησαν τον Τούρκο τεχνικό πρόωρα στην πόρτα της εξόδου. Μετά από 26 αναμετρήσεις στον πάγκο του Παναθηναϊκού, με 14 νίκες, 6 ισοπαλίες και 6 ήττες, ο Τερίμ αποχωρεί, 13 μήνες πριν την ολοκλήρωση του συμβολαίου του.
Για τα δύο τελευταία παιχνίδια της σεζόν ο Παναθηναϊκός θα πορευτεί με υπηρεσιακό προπονητή, αυτός θα είναι πιθανότατα ο Χρήστος Κόντης, ο οποίος επί 2,5 χρόνια ήταν ο άμεσος συνεργάτης του Ιβάν Γιοβάνοβιτς. Βοηθός του Χρήστου Κόντη θα είναι ο πιθανότατα ο άλλοτες αμυντικός μέσος του Παναθηναϊκού, Αλέξανδρος Τζιόλης.
Παρελθόν από τον Παναθηναϊκό αναμένεται να αποτελέσει ο Φατίχ Τερίμ. Την είδηση αυτή αποκαλύπτει ο Τούρκος δημοσιογράφος, Γιαγκίζ Σαμπουντσούογλου, που ήταν αυτός ο οποίος αποκάλυψε τον ερχομό του Τούρκου τεχνικού στο «τριφύλλι».
Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Σαμπουντσούογλου, ο Γιάννης Αλαφούζος θα έχει ραντεβού με τον 70χρονο κόουτς προκειμένου να λύσουν τη συνεργασίας τους. Θυμίζουμε πως ο Τερίμ δεσμεύεται με ακόμα ένα χρόνο συμβολαίου με τον Παναθηναϊκό, ωστόσο όλα δείχνουν πως η αποχώρησή του είναι προ των πυλών.
«Ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού, Γιάννης Αλαφούζος θα συναντηθεί με τον Φατίχ Τερίμ. Το διαζύγιο είναι πολύ κοντά!», έγραψε στο X (πρώην Twitter) ο Γιαγκίζ Σαμπουντσούογλου.
Με δηλώσεις του στη συνέντευξη Τύπου μετά την ήττα του Παναθηναϊκού από τον ΠΑΟΚ, ο Φατίχ Τερίμ αναφέρθηκε στο ευρωπαϊκό εισιτήριο και στις δύο ευκαιρίες που έχει μπροστά του το «τριφύλλι», στην ενότητα που πρέπει να υπάρχει στον σύλλογο, αλλά και στις απουσίες των Ιωαννίδη και Μπερνάρντ, που έφυγε τραυματίας από το σημερινό ματς.
«Μία μεγάλη ομάδα όπως ο Παναθηναϊκός δεν μπορεί να έχει 14 χρόνια να πάρει το πρωτάθλημα. Σίγουρα υπάρχει κάποιος λόγος εντός ή εκτός γηπέδου. Αλλά υπάρχει μία αλήθεια, σίγουρα υπάρχει κάτι που 14 χρόνια δεν έχουμε πάρει το πρωτάθλημα. Είναι πολύς ο χρόνος. Όπου κι αν πάτε σε όλον τον κόσμο, αν ρωτήσετε και πείτε για το ελληνικό πρωτάθλημα, σίγουρα θα έχουν να πουν πολλά πράγματα για τον Παναθηναϊκό, όλοι τον γνωρίζουν. Και σε όλον τον κόσμο ο Παναθηναϊκός έχει μία θέση στο ποδόσφαιρο. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να θυμίσουμε σε όλους πόσο μεγάλη ομάδα είναι ο Παναθηναϊκός. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να το θυμίσουμε μέσα στον Παναθηναϊκό. Πρέπει να είμαστε δυνατοί παντού και γι' αυτό πρέπει να κινούμαστε όλοι μαζί. Όσο είμαστε δυνατοί κι ενωμένοι σαν ομάδα μπορούμε να αντιδράσουμε πιο δυνατά κι έξω.
Πρώτα από όλα συγχαρητήρια στον ΠΑΟΚ για τη νίκη τους. Όσο και να έχετε εσείς την μπάλα και να παίζετε, αν δεν μπορείτε να είστε επιθετικοί και πιο καλοί στο τελευταίο τρίτο του γηπέδου δεν έχει νόημα. Δυστυχώς πήραμε κάποια αποτελέσματα που δεν αξίζαμε. Εγώ ήρθα εδώ για να αλλάξω κάποια πράγματα. Παίξαμε σε πολλούς αγώνες καλά και χάσαμε. Σίγουρα θα περάσουμε ένα διάστημα με μεταγραφές που θα έχει πολύ ενδιαφέρον και κίνηση. Αυτή τη στιγμή θέλουμε να νικήσουμε τον Ολυμπιακό και να σιγουρέψουμε τη θέση μας στην Ευρώπη. Και στη συνεχεία να βγούμε στον τελικό Κυπέλλου και να το κατακτήσουμε Αυτό είναι που θέλουμε αυτή τη στιγμή. Μέσα στο ποδόσφαιρο υπάρχουν κι αποχωρήσεις κι είναι πολύ φυσιολογικό. Μπορώ να πω ότι θα αλλάξει ο τρόπος που θα κάνουμε μεταγραφές».
Για το τι ακριβώς εννοεί με την ενότητα: «Τα λέω πολύ απλά. Όλο είναι μέσα στην ομάδα. Για να φτάσουμε τον Παναθηναϊκό στο επίπεδο που θέλουμε κι αυτό που αξίζει θα πρέπει να είμαστε όλοι μαζί. Εδώ υπάρχει η ομάδα, οι παίκτες, το σταφ, ο πρόεδρος, πρέπει να κινούμαστε όλοι μαζί, αλλιώς δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε αυτά που θέλουμε. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε σε όλους πόσο μεγάλη ομάδα είμαστε, ξεκινώντας από μέσα. Αυτή τη στιγμή ξέρουμε πώς να αντιδράσουμε καλύτερα. Εγώ μπορώ να σας πω το σημείο που έχω στεναχωρηθεί περισσότερο.
Για παράδειγμα στην ΑΕΚ, άσχετα με το πέναλτι που συζητήσαμε και πριν, δεν παίξαμε καλά, είχα πει στο μιτινγκ με τους παίκτες πως αν γίνουν αυτά που θέλουμε κι αυτά που συζητάμε μπορούμε να φτάσουμε να είμαστε πρώτοι. Ο Παναθηναϊκός αν παίρνει στο ημίχρονο το αποτέλεσμα που τον κάνει αυτό που θέλει, πρέπει να βγει στο γήπεδο και να γυρίσει τον αγώνα και να τον πάρει. Έπρεπε να είχαμε περάσει μπροστά σε αυτό το 45λεπτο.
Πρέπει να αφήσουμε στην άκρη τις δικαιολογίες και να δεχόμαστε εύκολα κάποια πράγματα. Σε εκείνο το 45λεπτο χάσαμε εμείς το πρωτάθλημα. Πριν από μία εβδομάδα, 10 μέρες πριν, ήμασταν η πιο δυνατή ομάδα που είχαμε την πιθανότητα να πάρουμε και Κύπελλο και πρωτάθλημα. Γιατί αν είχαμε παίξει διαφορετικά αυτό το 45λεπτο, θα ήμασταν πολύ διαφορετικά εδώ πέρα.
Για όλα τα Κύπελλα στην Ελλάδα και να είμαστε κι επιτυχημένοι στην Ευρώπη θα πρέπει να ανεβάσουμε την ομάδα. Με τον κύριο Αλαφούζο δουλεύουμε πρωί βράδυ για να το πετύχουμε. Εμείς ως Παναθηναϊκός παίξαμε δύο playoffs αυτή τη χρονιά. ΠΑΟΚ, Ολυμπιακός και Άρης ήταν ένα playoff, στις πρώτες έξι αγωνιστικές πήραμε πέντε νίκες, στο ματς με τον ΠΑΟΚ στην Αθήνα αξίζαμε περισσότερα, αλλά το λέω ξανά χάσαμε τις ευκαιρίες μας στο 45λεπτο με την ΑΕΚ. Έπρεπε να είχαμε απαντήσει πιο δυνατά. Αν είμαστε ενωμένοι και δυνατοί δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορούμε να αποτύχουμε».
Για την ευρωπαϊκή θέση: «Πολύ απλά η πιο γρήγορη λύση μετά τις ήττες είναι να κερδίσεις, να δίνεις μάχη μέχρι το τελευταίο σφύριγμα, δεν πρέπει να αφήσεις το παιχνίδι όπως σήμερα, αλλά πρέπει να αντιδράσεις ως μεγάλη ομάδα. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε και θα το κάνουμε. Έχουμε 2 ευκαιρίες για την Ευρώπη. Το ένα είναι να κερδίσουμε τον Ολυμπιακό για να διασφαλίσουμε τη θέση μας και το άλλο να κερδίσουμε και τον Άρη και να πάρουμε και το Κύπελλο. Εμείς βέβαια στεναχωριόμαστε πολύ για τον αγώνα, αλλά τους παίκτες μας θα τους κρατήσουμε έξω από αυτό για να είναι σε καλύτερη κατάσταση. Όπως είχα πει η τύχη έρχεται μετά από ένα καλό σχέδιο. Άμα εσείς ορίζετε την τύχη σας μέχρι το τέλος, τότε και το πλάνο σας θα λειτουργήσει.
Άμα κοιτάξω το παρελθόν, δεν ξέρω πόσα Κύπελλα έχω πάρει. Το να πάρεις ένα Κύπελλο είναι κάτι που έρχεται μετά από πολύ σοβαρή προετοιμασία και μετά από πολύ σκληρή δουλειά. Κι αυτό που θα σας κάνει να φτάσετε στον στόχο που έχετε είναι το mentality.
Είχα ξαναπάρει στην καριέρα μου ομάδες στα μέσα της σεζόν και ποτέ δεν έχω πει ότι αυτή η ομάδα δεν είναι δικιά μου, δεν έχουμε κάνει μαζί προετοιμασία. Πάντα έδινα για ένα πράγμα τον λόγο μου. Ότι θα έχουμε μία ομάδα που θα δίνει μάχη μέχρι το τέλος και αν χάνουμε πάλι θα μας χειροκροτούν, θα κάνουμε τέτοιες εμφανίσεις».
Για την επιθετική αδράνεια του Παναθηναϊκού: «Για μας ήταν πολύ σημαντικό που τραυματίστηκε ο Μπερνάρ. Είναι μεγάλο μείον που δεν τον είχαμε. Και δεν χρειάζεται να πω πόσο σημαντικός είναι ο Φώτης για μας. Παρόλα αυτά θα έπρεπε να κάνουμε περισσότερες φάσεις και να είχαμε βρει περισσότερα γκολ. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι δεν θα πρέπει να έχει διαφορά αυτός που μπαίνει από αυτόν που βγαίνει».
Όλοι μαζί δείπνησαν απόψε (13/5) οι ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο του Παναθηναϊκού, πριν η αποστολή του «τριφυλλιού» ανακοινωθεί και αναχωρήσει την Τρίτη (14/5) για την Τούμπα, ενόψει του αγώνα με τον ΠΑΟΚ την Τετάρτη (15/5).
Το δείπνο, το οποίο πραγματοποιήθηκε έπειτα από πρωτοβουλία του Φατίχ Τερίμ, έλαβε χώρα σε εστιατόριο των νοτίων προαστίων. Εκεί βρέθηκαν οι ποδοσφαιριστές της ομάδας, το τεχνικό επιτελείο, ο τεχνικός διευθυντής Γιάννης Παπαδημητρίου, ο επιχειρησιακός διευθυντής Σπύρος Βλάχος και ο τιμ μάνατζερ Γρηγόρης Παπαβασιλείου.
Ένας από τους υποψηφίους για να αναλάβει τα ηνία της Μπεσίκτας, τη νέα σεζόν, είναι ο προπονητής του Παναθηναϊκού, Φατίχ Τερίμ, κάτι που αποκάλυψε με δηλώσεις του ο Πρόεδρος του τουρκικού συλλόγου.
Ο Χασάν Αράτ, συμμετέχοντας σε podcast τόνισε την επιθυμία του ο επόμενος προπονητής της ομάδας να είναι από την Τουρκία και μάλιστα ανέφερε τρία ονόματα που έχει ξεχωρίσει. Αυτά των Φατίχ Τερίμ, Έρολ Μπουλούτ και Ενγκίν Φιράτ.
Θυμίζουμε πως ο Φατίχ Τερίμ έχει συμβόλαιο για ένα ακόμα ακόμα χρόνο με τον Παναθηναϊκό, ωστόσο η θέση του είναι επισφαλής, κάτι που σημειώνεται και στα ρεπορτάζ της γειτονικής χώρας.
Ο Φατίχ Τερίμ παραχώρησε συνέντευξη στην Athens Voice, με τον προπονητή του Παναθηναϊκού να αναφέρεται μεταξύ άλλων στην ομάδα, τη Θύρα 13, τον Γιώργο Καραγκούνη και τους στόχους του με το «τριφύλλι».
Έχετε κατακτήσει κύπελλο UEFA και θεωρείστε ο 7ος καλύτερος προπονητής του κόσµου στους 100. Τι σας έκανε να έρθετε στον Παναθηναϊκό;
Πιστεύω ότι έχω εµπειρία στον πρωταθλητισµό. Έχω κερδίσει πολλά πρωταθλήµατα στην καριέρα µου και µπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι κανένα από αυτά δεν ήταν εύκολο. Το να διασταυρωθούν οι δρόµοι µας µε τον Παναθηναϊκό ήταν το πρώτο βήµα µιας ιστορίας που έπρεπε να γραφτεί µε κάθε λεπτοµέρεια.
Ήρθα στην Ελλάδα, στην Αθήνα, στον Παναθηναϊκό, για να γράψω µια ιστορία. ∆εν θα µπορούσα να το κάνω µόνος µου... Ήµουν πάντα ο άνθρωπος που πρέπει να παίρνει αποφάσεις, σε όλη µου τη ζωή. ∆εν είναι εύκολο να πάρεις τη σωστή απόφαση και να αναλάβεις δράση όσο πιο γρήγορα γίνεται, στις πιο δύσκολες στιγµές. Ο καθένας µπορεί να έχει τη δική του άποψη για ένα θέµα, αλλά η απόφαση λαµβάνεται γενικά από ένα άτοµο. Όταν παίρνω αποφάσεις για τον εαυτό µου, συζητώ το θέµα µε άτοµα που αγαπώ και των οποίων οι απόψεις µε ενδιαφέρουν, και ανταλλάσσω ιδέες µε την οικογένειά µου. Αλλά στο τέλος, ο καθένας παίρνει τις αποφάσεις του.
Μπορεί να σας φανεί περίεργο αλλά σε όλη τη διάρκεια της καριέρας µου δεν σκεφτόµουν πολύ όταν υπέγραφα συµβόλαια. Οι χωρισµοί ήταν γενικά ίδιοι, σκεφτόµουν µε την καρδιά µου και ενεργούσα µε τα συναισθήµατά µου. Είµαι άνθρωπος που χτίζει σχέσεις βάσει εµπιστοσύνης. Έτσι διασταυρώθηκαν οι δρόµοι µας µε τον Παναθηναϊκό. Όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Μερικές φορές σε ένα κλάσµα του δευτερολέπτου νιώθεις ότι πήρες τη σωστή απόφαση.
Στην κατ’ ιδίαν συνάντησή µας µε τον κύριο Γιάννη Αλαφούζο, µου εξήγησε πολύ καλά τι ήθελε, τι ονειρευόταν για τον Παναθηναϊκό. Από την πρώτη στιγµή υπήρχε θετική ενέργεια, αµοιβαία αγάπη και σεβασµός µεταξύ µας. Μετά από µια πολύ σύντοµη συνάντηση δώσαµε τα χέρια και ξεκινήσαµε. ∆εν έχουµε χωρίσει ούτε δευτερόλεπτο από εκείνη την ηµέρα. Εκτός αυτού, φυσικά, ήξερα πολύ καλά ότι ο Παναθηναϊκός ήταν ο πιο επιτυχηµένος σύλλογος της Ελλάδας στην Ευρώπη, πόσο σηµαντική ιστορία είχε, τη δοµή του συλλόγου του και τη δύναµη των φιλάθλων του. Όταν όλα αυτά ενώθηκαν, δεν είχα καµία αµφιβολία ότι πήρα τη σωστή απόφαση…
Πού πιστεύετε ότι µπορείτε να φτάσετε τον Παναθηναϊκό;
∆εν υπάρχουν όρια στα όνειρα. Όταν βάζεις έναν στόχο για τον εαυτό σου, δεν πρέπει να περιορίζεις τις δυνατότητές σου. Ο Παναθηναϊκός µπορεί να µην έκανε την επιτυχία που του άξιζε τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι ένας σύλλογος που πρέπει να σταθεί πιο δυνατός σε τέτοιες δύσκολες στιγµές, αντλώντας δύναµη από την ιστορία του. Όπως µόλις είπα, θα γράψουµε µια ιστορία εδώ και θα το κάνουµε µαζί. Θα ενεργούµε σαν πρωταθλητές και θα ζούµε σαν πρωταθλητές σε κάθε στιγµή της ζωής µας. Αυτή είναι η νοοτροπία που πρέπει να καθιερώσουµε σε κάθε σηµείο και σε κάθε επίπεδο του συλλόγου. Όταν το πετύχουµε αυτό θα έχουµε γευτεί πολλές επιτυχίες που θεωρήθηκαν όνειρα...
Ποια είναι η µεγαλύτερη πρόκληση που έχετε να αντιµετωπίσετε, κατά τη γνώµη σας, ως προπονητής του Παναθηναϊκού;
Το να συµµετέχουµε ενεργά σε αθλητικούς αγώνες. Το πρώτο πράγµα που πρέπει να σκεφτόµαστε είναι ο επόµενος αγώνας. Η ιστορία ή η καριέρα σου µπορεί να είναι γεµάτη επιτεύγµατα, πρέπει όµως να αποδεικνύεις συνεχώς τον εαυτό σου. Εάν πιστεύεις ότι είσαι ο καλύτερος ή µεταξύ των καλύτερων, θα πρέπει να είσαι προετοιµασµένος για κάθε δυσκολία και πρόκληση που θα αντιµετωπίσεις. Αυτό πρέπει να το δείχνεις κάθε µέρα, σε κάθε προπόνηση, σε κάθε νέο µατς. Αυτή είναι η ίδια η πρόκληση. Και αυτό προσπαθώ να κάνω τα τελευταία 55 χρόνια –από τότε που ήµουν 16 ετών–, ανεξάρτητα από συλλόγους και εθνικές οµάδες. Αυτή είναι η µεγαλύτερη πρόκλησή µου εδώ µε τον Παναθηναϊκό. Γιατί πρέπει να ζήσω µε αυτό και να πάρω δύναµη από αυτό...
Το ποδόσφαιρο ενώνει ή διχάζει;
Πιστεύω ότι η ενωτική δύναµη του ποδοσφαίρου είναι πολύ µεγαλύτερη. Φυσικά, σε ένα άθληµα που τα συναισθήµατα βιώνονται τόσο έντονα, µπορεί να υπάρχουν διαφορές απόψεων. Αλλά µπορείς να αντιµετωπίσεις αυτή την κατάσταση ανά πάσα στιγµή στη ζωή. Το ποδόσφαιρο είναι ένα πολύ όµορφο άθληµα. Ανεξάρτητα από την οµορφιά του παιχνιδιού, τι άλλο µπορεί να σου δώσει το συναίσθηµα της επιτυχίας όταν µια µπάλα περνάει τη γραµµή; Πιθανώς το θέµα όλων των απαντήσεων που µπορούν να δοθούν να σχετίζεται µε την οικογένεια ή τους αγαπηµένους µας.
∆εν έχετε όµως ποτέ αγκαλιάσει ανθρώπους τους οποίους δεν γνωρίζετε ή ίσως να µη συναντήσετε ποτέ ξανά στη ζωή σας, όταν η οµάδα που υποστηρίζετε σκοράρει ένα γκολ; Το ποδόσφαιρο ενώνει. Καταργεί τα σύνορα και µειώνει ακόµη και τις κοινωνικές ταξινοµήσεις στο ίδιο επίπεδο. Αν µια µέρα παρακολουθήσετε τον εορτασµό του γκολ της οµάδας σας θα δείτε ότι πολλοί άνθρωποι από διαφορετικές ηπείρους, διαφορετικές πεποιθήσεις, που µιλούν διαφορετικές γλώσσες, στην πραγµατικότητα είναι µια «µπάλα» ανθρώπων που παλεύουν για έναν µόνο στόχο. Όσο για µένα; Είµαι υπέρ της εστίασης στην ενωτική δύναµη του ποδοσφαίρου.
Ποιον παίκτη από την ιστορία του Παναθηναϊκού θα θέλατε να έχετε στο ρόστερ σας αυτή τη στιγµή και γιατί;
Ειλικρινά, είµαι πολύ χαρούµενος µε τους παίκτες µε τους οποίους ζω καθηµερινά, οι οποίοι είναι πλέον πιθανό να κατακτήσουν και τα δύο κύπελλα στην Ελλάδα. Αλλά φυσικά θα θέλεις οπωσδήποτε να σου δώσω ένα όνοµα… Γι’ αυτό µπορώ να αναφερθώ στον Γιώργο Καραγκούνη. Είναι ένας πραγµατικός θρύλος τόσο στον Παναθηναϊκό όσο και στην Ελλάδα και θα ήταν πολύ χρήσιµη η ηγεσία του. Ήταν επίσης ένας πολύ ταλαντούχος και σπουδαίος παίκτης. Φυσικά, εκτός από όλα αυτά, έχουµε και µια καλή φιλία. Θα ήταν διασκεδαστικό να µιλάµε συνεχώς για το ποδόσφαιρο, τον σύλλογο και τη ζωή. ∆εδοµένου ότι και οι δύο περάσαµε µέρος της καριέρας µας στην Ιταλία, µπορούµε να επικοινωνήσουµε στα ιταλικά, κάτι που µπορεί να θεωρηθεί πλεονέκτηµα.
Ποιον ορισµό δίνετε στην επιτυχία;
Στην πραγµατικότητα υπάρχει ένας σαφής ορισµός για την επιτυχία στον αθλητισµό: Κύπελλο. Φυσικά, το µαχητικό πνεύµα του αθλήµατος ανταµείβει στο τέλος µόνο µία οµάδα – οι δεύτεροι ξεχνιούνται. Αλλά η κατάκτηση τροπαίων από µόνη της δεν µπορεί να είναι ο ορισµός της επιτυχίας. Το σηµάδι που αφήνεις πίσω καθώς ταξιδεύεις σε αυτό το µονοπάτι, ο αντίκτυπος που δηµιουργείς στις γενιές και η χαρά που δίνεις σε αυτούς που σε ακολουθούν, είναι πολύ σηµαντικά.
Όταν κοιτάζω σήµερα πίσω συνειδητοποιώ ότι αυτό προσπάθησα να κάνω µε όλες τις οµάδες που διαχειρίστηκα. Αγωνίστηκα να εµφυσήσω τη νοοτροπία µου σχεδόν σε κάθε οµάδα. Σε αντάλλαγµα κερδίσαµε τρόπαια και ζήσαµε πρωταθλήµατα. Ένιωσα τυχερός που είχα παίκτες που µπορούσα να αγγίξω τόσο τη ζωή όσο και την ποδοσφαιρική τους καριέρα. Γίναµε εκατοµµύρια άνθρωποι που θα µπορούσαµε να συναντηθούµε στην κοινή ευτυχία χωρίς να γνωρίζουµε ποτέ ο ένας τον άλλον. Η ζωή µου έχει περάσει σε έναν κύκλο αγάπης. Φυσικά, προκαλέσαµε και κάποια δυστυχία. Αλλά η δύναµη της αγάπης ήταν πάντα υψηλότερη…
Πώς νιώσατε παρακολουθώντας το ντοκιµαντέρ σας στο Netflix;
Είναι πολύ ιδιαίτερο συναίσθηµα να βλέπει κανείς τη δική του ιστορία. Ήταν πολύ ωραίο να θυµάµαι τα 70 χρόνια που άφησα πίσω, µε όλη την πίκρα και τη γλύκα τους, σε µια ανάσα. Έζησα τουλάχιστον τα 50 από αυτά τα 70 χρόνια µου µπροστά στα µάτια όλων, µαζί µε εκατοµµύρια ανθρώπους που µοιράστηκαν την ιστορία µου. Με έκανε χαρούµενο που είδα ξανά ότι µπορούσα να αγγίξω τις ζωές ανθρώπων που δεν είχα γνωρίσει ποτέ. Η ζωή κι ο χρόνος µειώνονται. Οι αναµνήσεις µένουν. Αυτό το ντοκιµαντέρ πήρε τη θέση του στη δική µου ιστορία ως µια από τις καλύτερες αναµνήσεις της ζωής µου. Ίσως αν υπήρχαν 14 κεφάλαια αντί για 4, ακόµα θα ήταν ελλιπή, αλλά άφησαν υπέροχες αναµνήσεις στα παιδιά, στα εγγόνια µου και σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για την ιστορία µου.
Ποιο είναι το πιο όµορφο µέρος που έχουν δει τα µάτια σας στη Γη και γιατί;
O άνθρωπος συχνά επιστρέφει στην παιδική του ηλικία για τις πιο αγνές του αναµνήσεις. Το πιο όµορφο µέρος που έχω δει στη ζωή µου ήταν το πρώτο γήπεδο όπου έπαιξα ποδόσφαιρο στην Άδανα. Ήµασταν εκεί όλη µέρα µε τους παιδικούς µου φίλους. Μετρούσα τα λεπτά µέχρι να επιστρέψω από το σχολείο και να παίξω ποδόσφαιρο σε αυτό το γήπεδο. Ένα πολύ ιδιαίτερο µέρος για µένα.
Τι κάνετε στον ελεύθερό σας χρόνο πέρα από το ποδόσφαιρο; Πώς φορτίζετε δηµιουργικά τις µπαταρίες σας;
Το ποδόσφαιρο είναι στη ζωή µου για πάνω από 50 χρόνια. Σχεδόν τα τελευταία 40 τα έχω περάσει ως προπονητής. Πιστέψτε µε, πέρασα κάθε στιγµή που είχα εκτός ποδοσφαίρου µε την οικογένειά µου. ∆εν έχω αφήσει ποτέ την οικογένειά µου και τους αγαπηµένους µου. Είµαι όµως πολύ καλός οπαδός του ποδοσφαίρου. Αφού έχω δουλέψει όλη µέρα στην προπόνηση και στον σύλλογο, αν ξέρω ότι υπάρχει ένας καλός ποδοσφαιρικός αγώνας όταν επιστρέψω σπίτι, θα είµαι ο πιο ευτυχισµένος άνθρωπος στον κόσµο. Με τα χρόνια, η οικογένειά µου έχει προσαρµοστεί σε αυτό το χαρακτηριστικό µου. Είµαστε µια οικογένεια που κάνει τα πάντα µαζί και παίρνω όλη µου τη δύναµη από αυτούς.
Μπορείτε να µας περιγράψετε τον Παναθηναϊκό µε τρεις λέξεις;
Αθήνα, Τριφύλλι, Λεωφόρος.
Σαν λαοί έχουµε πολλά κοινά που µας ενώνουν και άλλες τόσες διαφορές που µας χωρίζουν. Αν έπρεπε να κοουτσάρετε µια µικτή οµάδα, ποια στοιχεία των δύο λαών θα συνδυάζατε;
Συµφωνώ απόλυτα µε το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας. Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά σηµεία που µας ενώνουν. Ωστόσο, νοµίζω ότι συµπληρώνουµε ο ένας τον άλλον µε τις διαφορές µας. Αν προπονούσα µια µικτή οµάδα όµως, ποια χαρακτηριστικά θα συνδύαζα; Νοµίζω ότι το πάθος είναι κοινό, αλλά ειδικά το κοµµάτι «ποτέ µην τα παρατάς, µέχρι το τέλος», το οποίο έχει ταυτιστεί µε τους αθλητές και τις αθλητικές οµάδες της Τουρκίας από το Euro 2008, προέρχεται από την Τουρκία. Από την Ελλάδα θα έπαιρνα τον τρόπο να σκέφτεσαι και να ενεργείς πιο ήρεµα, να µη βιάζεσαι. Ωστόσο, όπως είπα, µπορώ να πω ότι πολλά χαρακτηριστικά είναι κοινά στον αθλητισµό.
Τι σας έχει κάνει εντύπωση µέχρι στιγµής στο ελληνικό ποδόσφαιρο;
Λόγω του συστήµατος πλέι οφ, στο ελληνικό πρωτάθληµα παίζονται πολλά ντέρµπι. Υπάρχει µια κόντρα ανάµεσα στον Παναθηναϊκό και τον Ολυµπιακό για την οποία κάθε ποδοσφαιρόφιλος στον κόσµο έχει άποψη. ∆ίνουµε επίσης ανταγωνιστικούς, συγκινησιακούς αγώνες µε ΑΕΚ, ΠΑΟΚ και Άρη. Γι’ αυτό κάθε νέα εβδοµάδα µάς προετοιµάζει για διαφορετικά αποτελέσµατα. Όπως δεν χάνεις το πρωτάθληµα στο τέλος ενός αγώνα κατά τη διάρκεια της σεζόν, όταν κερδίζεις ένα µεγάλο ντέρµπι πρέπει να κερδίσεις τον επόµενο αγώνα για να του δώσεις νόηµα. Βλέπουµε κάθε µατς σαν έναν ξεχωριστό τελικό και συνεχίζουµε τον δρόµο µας σκεπτόµενοι έναν προς έναν αγώνα.
Τι σας έχει κάνει εντύπωση στην Αθήνα;
Ειλικρινά, δεν ένιωσα ποτέ σαν να βρίσκοµαι σε ξένη πόλη από την πρώτη µέρα. Όλοι, τόσο στον Παναθηναϊκό όσο και στην Αθήνα, έκαναν εµένα και την οµάδα µου να νιώθουµε πολύ καλά εδώ. Ήξερα ότι ήµασταν κοντά ο ένας στον άλλο τόσο συναισθηµατικά όσο και πολιτιστικά, αλλά το να το βιώνω αυτό προσωπικά µε επηρέασε. Τον χρόνο µας στην πόλη τον περνάµε κυρίως στο προπονητικό κέντρο, αλλά απολαµβάνουµε κάθε στιγµή στην Αθήνα και στον Παναθηναϊκό.
Τι σας έχει κάνει εντύπωση στους φιλάθλους του Παναθηναϊκού;
Έχουµε παθιασµένους οπαδούς και ξέρω τι τους λείπει. Όλες οι επιτυχίες που έχω πετύχει στη διάρκεια της καριέρας µου προέρχονται από την οικογένεια. Ο Παναθηναϊκός είναι επίσης µεγάλη οικογένεια, έχω απόλυτη πίστη ότι θα το πετύχουµε. Οι οπαδοί µας να µας πιστέψουν και να µας στηρίξουν. Οι πολυπόθητες και άξιες επιτυχίες µπορούν να έρθουν µόνο αν είµαστε µαζί.
Θα βλέπατε ποτέ έναν αγώνα από τη Θύρα 13;
Φυσικά, γιατί όχι; Το ποδόσφαιρο είναι όµορφο µε τους φιλάθλους και το πάθος που µας κάνουν να νιώθουµε. Όµως η θέση µου είναι στον πάγκο, ελπίζω να µη χρειαστεί να δω αγώνα πουθενά αλλού εκτός από τον πάγκο.
Το παρατσούκλι που σας ακολουθεί είναι Imparator. Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;
Είναι ένα παρατσούκλι που κερδίζεται στα 50 χρόνια. Είναι µια ευλογία που µου δίνεται στην Τουρκία, ειδικά από τους οπαδούς της Γαλατασαράι. Μια ανταµοιβή για τη σκληρή δουλειά, τις διάφορες θυσίες, και νοµίζω, πάνω απ’ όλα, το να τους κάνεις να νιώθουν ότι έδωσες τα πάντα για να τους κάνεις ευτυχισµένους. ∆εν µπορώ παρά να είµαι χαρούµενος και περήφανος γι’ αυτό.
Ξεκινήσατε την επαγγελµατική σας σταδιοδροµία το 1969, µε την Αντάνα Ντεµίρσπορ. Πόσο έχει αλλάξει τις τελευταίες πέντε δεκαετίες το ποδόσφαιρο; Τι νοσταλγείτε και ποιες αλλαγές σας κάνουν χαρούµενο;
Εγώ είµαι από την ακαδηµία της Αντάνα Ντεµίρσπορ. Ανέλαβα σηµαντικές αρµοδιότητες σε πολύ µικρή ηλικία, διορίστηκα αρχηγός σε ηλικία 18-19 ετών. Στην πραγµατικότητα ήµουν τόσο ενθουσιασµένος στον πρώτο µου αγώνα ως αρχηγός που, αφού έτρεξα µπροστά, ήµουν αρκετά µακριά από τους συµπαίκτες µου όταν έφτασα στη µεσαία γραµµή. Ήταν τέτοια η ευτυχία
Το ποδόσφαιρο τώρα είναι ένα πιο γρήγορο παιχνίδι. Οι κανόνες του ανανεώνονται µέρα µε τη µέρα και είµαι ενθουσιασµένος γι’ αυτό. Για να δώσω ένα παράδειγµα, στο παρελθόν οι τεχνικές οµάδες αποτελούνταν από πολύ πιο περιορισµένο αριθµό ατόµων. Τώρα δουλεύω µε πολύ µεγαλύτερες οµάδες. Μπορώ να συµβουλευτώ ειδικούς σε κάθε τµήµα και να πάρω ιδέες. Το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία 50 χρόνια. Ωστόσο, δεν έχει αλλάξει µόνο το ποδόσφαιρο, είναι η ζωή µας. Κάθε περίοδος έχει τις δικές της οµορφιές, πρέπει να προσαρµοστούµε σε αυτήν και να την απολαµβάνουµε.
Ποιο ήταν το µεγαλύτερο εµπόδιο στην προπονητική σας καριέρα και πώς το ξεπεράσατε;
Αφού σταµάτησα το ποδόσφαιρο, δεν άργησα να περάσω στην προπονητική καριέρα. Σήµερα, αισθάνοµαι χαρούµενος όταν βλέπω συναδέλφους µου στα 40, ακόµη και στα 30, σε αντίπαλες οµάδες. Ωστόσο, αυτή δεν ήταν µια συνηθισµένη κατάσταση στη δεκαετία του 1980. Ήµουν 33 ετών όταν άρχισα να δουλεύω ως προπονητής στο Ankaragücü. Ειλικρινά, το προφίλ του προπονητή εκείνη την περίοδο ήταν διαφορετικό...
Υπήρχαν παίκτες µεγαλύτεροι από εµένα σε εκείνη την οµάδα. Όταν σκεφτείς τα 30 χρόνια, µπορώ εύκολα να πω ότι αυτή δεν είναι µια κατάσταση που συναντούσαµε µέχρι πολύ πρόσφατα. Και φυσικά, σε µια τέτοια κατάσταση, δεν υπάρχουν περιθώρια. Βρίσκεσαι σε µια χώρα που η αθλητική υποµονή δεν είναι στο ανώτερο όριο – πρέπει να κερδίζεις ή να ανανεώνεσαι συνεχώς. Φυσικά, ποτέ δεν ήταν εύκολο.
Όταν έγινα προπονητής της Τουρκικής Εθνικής Ελπίδων το 1990 και προπονητής της Εθνικής Οµάδας το 1993 –µια περιπέτεια που έφτασε µέχρι το Euro 1996–, κερδίσαµε το πρωτάθληµα των Μεσογειακών Ολυµπιακών Αγώνων. Εκείνη την περίοδο, παρ’ όλο που ήταν δύσκολο να µείνουµε στην υπηρεσία της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Οµοσπονδίας για έξι µήνες, κάναµε σηµαντική δουλειά σε έξι χρόνια.
Η Τουρκία ήταν µια ποδοσφαιρική χώρα που συµµετείχε στα προκριµατικά από το 5ο pot. Ακριβώς όπως η Γαλατασαράι ήταν πίσω από άλλους αντιπάλους της στην ήπειρο σε επίπεδο οικονοµίας, επιτελείου και ξένων παικτών στον δρόµο της για το Ευρωπαϊκό Κύπελλο. Το ποδόσφαιρο της χώρας ήταν επίσης στο παρασκήνιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, έπρεπε να γίνει µια επανάσταση στο ποδόσφαιρο και στη σκέψη όλης της χώρας. Έπρεπε να πάρουµε την αλήθεια από το παρελθόν, αλλά να πούµε νέα πράγµατα.
Εάν ο 16χρονος εαυτός σας µπορούσε να σας δει τώρα, τι θα σκεφτόταν; Και τι σκέφτεστε εσείς για εκείνον;
Αν µε έβλεπε σήµερα ο 16χρονος εαυτός µου, το πρώτο πράγµα που θα αναρωτιόταν είναι τι είδους οικογένεια έχτισα. Έχω µια µοναδική οικογένεια που την κοιτάω µε περηφάνια και η ύπαρξή της µε κάνει πάντα χαρούµενο και µου δίνει δύναµη. Αυτή είναι η µεγαλύτερη επιτυχία στη ζωή µου. Οι επιτυχίες και τα τρόπαια έρχονται πολύ αργότερα.
Αν κοιτούσα τον 16χρονο εαυτό µου θα του έλεγα: «χτίσε µια ευτυχισµένη οικογένεια που θα τη φροντίζεις µε περηφάνια. Θα σε κάνει πάντα δυνατό, θα ξεπερνάτε κάθε δυσκολία µαζί». Είµαι τόσο τυχερός που έχω αυτήν την ευλογία.
Πώς καταφέρατε να µεταφέρετε µε συνέπεια το µήνυµά σας σε τόσους πολλούς ανθρώπους από τόσα πολλά και διαφορετικά υπόβαθρα;
Στην αρχή της συζήτησής µας µιλήσαµε για την ενωτική δύναµη του ποδοσφαίρου. Το ποδόσφαιρο έχει µόνο µία γλώσσα. ∆εν έχει σηµασία σε ποια θρησκεία ανήκεις, ποια γλώσσα µιλάς, από ποια φυλή προέρχεσαι. Πέρα από αυτό, πάντα δηµιουργώ µια ειλικρινή και τίµια σχέση µε τους ποδοσφαιριστές µου. Μπορούµε να µιλήσουµε για οτιδήποτε ένας προς έναν. Είµαστε ανοιχτοί. Όταν µεταγράφεις έναν ποδοσφαιριστή, δεν τον παίρνεις µόνο στην οµάδα σου αλλά και στη ζωή σου.
Γιατί τις περισσότερες φορές βλέπουµε ο ένας τον άλλον πιο πολύ από την οικογένεια και τους φίλους µας. Ο παίκτης γίνεται µέρος της οικογένειας και µαζί αγωνιζόµαστε ανιδιοτελώς για τον ίδιο στόχο. Έχω δουλέψει µε πολλούς ποδοσφαιριστές σε όλη την καριέρα µου ως προπονητής. ∆εν είναι εύκολο να κρατάς 25-26 παίκτες χαρούµενους ταυτόχρονα. Γιατί ξεκινάµε να παίζουµε αυτό το παιχνίδι µε 11 κάθε εβδοµάδα. Ωστόσο, εάν είσαι τίµιος, ειλικρινής και δίκαιος µε τον κάθε παίκτη (οι ποδοσφαιριστές είναι έξυπνοι άνθρωποι) το µήνυµα θα µεταφερθεί µε συνέπεια.
Ποια ήττα δεν θα ξεχάσετε ποτέ και γιατί;
Σε όλη µου την καριέρα ως προπονητής έχω δουλέψει για να δηµιουργήσω οµάδες που χειροκροτούνται ακόµα κι όταν χάνουν. Είναι σηµαντικό οι φίλαθλοι να γνωρίζουν ότι κάνουµε πάντα το καλύτερο δυνατό στο γήπεδο. Φυσικά είναι πιο εύκολο να πάρεις έπαινο όταν κερδίζεις. Αλλά και όταν χάνεις πρέπει να τα δίνεις όλα. Μόλις το πετύχεις και δηµιουργήσεις αυτήν τη σχέση ειλικρίνειας µε τους οπαδούς, όλα γίνονται πιο εύκολα. ∆εν θυµώνω µε τις ήττες. Νιώθω πολύ λυπηµένος και κυρίως κατηγορώ τον εαυτό µου. Όταν βλέπω ότι δεν δόθηκε ο απαραίτητος αγώνας, αυτή την ήττα δεν ξεχνώ.
Ποιο είναι το πιο σηµαντικό µάθηµα που πήρατε στη ζωή σας;
Μια παρόµοια απάντηση δίνεται γενικά σε τέτοιες ερωτήσεις: «Μην εµπιστεύεσαι τους ανθρώπους». Προσωπικά, δεν το πιστεύω. Θεωρώ απαραίτητο να συνεχίσεις να είσαι καλός άνθρωπος, µε πείσµα. Φυσικά παίρνω µαθήµατα από κάθε ήττα και απογοήτευση στη ζωή. Μετά από τόσα χρόνια όλοι έχουν «απολογισµό». Αλλά θα συνεχίσω να βασίζω τις σχέσεις µου στην εµπιστοσύνη µέχρι το τέλος της ζωής µου.